Muzeum dla Dorosłych
"Muzeum dla dorosłych" to wyjątkowy cykl spotkań skierowany do osób powyżej 18 roku życia, który oferuje fascynujące i często kontrowersyjne tematy z zakresu archeologii, historii i etnografii. Nie jest to wykład dla naukowców, lecz dla każdego, kto jest ciekawy świata i chce dowiedzieć się więcej o zbiorach naszego muzeum oraz o intrygujących ciekawostkach.
Podczas tych spotkań poruszamy tematy tabu, prowokujące do refleksji i dyskusji. Wszystko to w przystępny i zrozumiały sposób, bez skomplikowanego języka naukowego. Naszym celem jest przekazanie wiedzy w sposób ciekawy i angażujący, aby każdy uczestnik mógł wynieść coś wartościowego i interesującego.
Dołącz do nas i odkryj niezwykłe historie ukryte w artefaktach, poznaj zaskakujące fakty i zgłębiaj tajemnice przeszłości w atmosferze otwartości i swobodnej wymiany myśli.
Zapraszamy!
Obowiązują zapisy:
tel. 665 655 606
Koszt: 5 zł
plac Wolności 14, sala audiowizualna
06 luty 2025, godz. 18:00
Człowiek Lodu Ötzi: Historia Morderstwa i Tatuaży Sprzed 5000 Lat
Zapraszamy na wykład, który odkrywa tajemnice najstarszego znanego morderstwa w historii. Dowiedz się, kim był Ötzi – człowiek lodu, którego mumia została odnaleziona w Alpach i datowana na około 3300 lat p.n.e. Wykład szczegółowo omówi okoliczności jego śmierci, prezentując dowody wskazujące na morderstwo, ślady ran i znaleziska wokół ciała, a także hipotezy dotyczące przebiegu zdarzeń. Zrozumiemy także kontekst społeczno-kulturowy epoki miedzi, analizując życie codzienne, warunki społeczne, polityczne i klimatyczne, które mogły prowadzić do konfliktów zbrojnych.
W dalszej części poznamy fascynującą historię tatuaży Ötziego, które stanowią jedne z najstarszych znanych przykładów tej sztuki. Opisane zostaną szczegóły dotyczące ponad 60 znaków znalezionych na jego ciele, ich wzory, umiejscowienie i potencjalne znaczenie. Przedstawimy także techniki tatuowania stosowane w epoce miedzi, takie jak nacinanie skóry i wcieranie węgla drzewnego, a także narzędzia używane do ich wykonania. Zastanowimy się nad możliwymi funkcjami tatuaży, od rytualnych i terapeutycznych po ochronne czy społeczne, takie jak przynależność do grupy lub status.
16 stycznia 2025, godz. 18:00
O nietypowych zwyczajach zapustnych i kolędniczych
Zapraszamy na wykład poświęcony nietypowym zwyczajom zapustnym i kolędniczym. Przeniesie nas on w świat dawnych tradycji, obrzędów i lokalnych wierzeń. Rozpoczniemy od wprowadzenia w kulturowe i historyczne tło kolędowania i zapustów, odkrywając czym były te tradycje i jakie miały znaczenie symboliczne i obrzędowe. Zastanowimy się w jaki sposób rytuały te były manifestacją lokalnych wierzeń i w jaki sposób realizowały funkcje ochronne, gospodarcze, matrymonialne. Na koniec rozważymy, czy i w jaki sposób te unikalne tradycje przetrwały do dzisiejszych czasów, omawiając ich aktualne znaczenie, rolę we współczesnym świecie i próby ich zachowania jako dziedzictwa kulturowego. Spotkanie poprowadzi Olga Łoś z działu Wierzeń, Obrzędów i Folkloru.
12 grudnia 2024, godz. 18:00
"Kto podrabia i fałszuje…"
Czy myśleliście kiedyś o fałszowaniu pieniędzy? Piotr Chabrzyk postara się dowieść, że… niekoniecznie jest to dobry pomysł na życie. Podczas swojego wystąpienia przybliży sylwetki wybranych fałszerzy pierwszych polskich banknotów powojennych.
Prezentacja będzie rezultatem prac nad katalogiem: „Kto podrabia lub fałszuje pieniądz polski...". Fałszerstwa banknotów z lat 1944-1950 ze zbiorów MAiE w Łodzi. Dla pierwszych 50 zapisanych osób, katalog w prezencie. Katalog dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Spotkanie poprowadzi Piotr Chabrzyk kierownik działu numizmatyki w naszym muzeum.
07 listopad 2024, godz. 18:00
Rewitalizacja Łodzi a "skarb" ukryty na podwórku
Od 1945 roku na terenie Łodzi odkrywano wiele przedmiotów związanych z dziedzictwem łódzkich Żydów. W ostatnich latach podczas prac rewitalizacyjnych natrafiono na kolejne, z których część trafiła do zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego. Podczas spotkania dowiecie się o wybranych artefaktach związanych z żydowską historią Łodzi. Historycy z Centrum Badań Żydowskich im. Filipa Friedmana Uniwersytetu Łódzkiego umiejscowią je na mapie miasta. Opowiedzą o czasie ich odkrycia oraz przedstawią interpretację wybranych artefaktów. Spotkanie poprowadzi dr Adam Sitarek i dr Ewa Wiatr.
17 październik 2024, godz. 18.00
„Pani, wielgá, wysoká, biáło ubraná…” – o Śmierci w baśniach i przekazach tradycyjnych
Jak wygląda Śmierć i gdzie zamieszkuje? Czy można zaprosić ją do bycia chrzestną swojego dziecka? W jaki sposób można ją przechytrzyć i czy warto to robić? W czasie październikowego spotkania „Muzeum dla dorosłych” przyjrzymy się baśniowym wizerunkom „Tej, która wszystkie drzwi otwiera” oraz ukrytym w nich sensom. Zastanowimy się, co te przekazy mówią o wizji świata naszych przodkiń i przodków oraz zobaczymy, co możemy z nich czerpać dla siebie.
A rozpoczniemy nie inaczej, tylko od baśni, w której granica między światem żywych i umarłych jest cienka jak włos…
Spotkanie poprowadzi Monika Stasiak - antropolożka kultury, absolwentka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego. W ramach Fundacji "Na progu" prowadzi rytuały przejścia towarzyszące progowym momentom życia ludzkiego oraz cyklowi pór roku. Jest członkinią kolektywu Instytutu Dobrej Śmierci. Tworzy i opowiada baśnie zakorzenione w rodzimej tradycji.
12 września 2024, godz. 18.00
Moje wielkie Łowickie Wesele
Czy współcześnie da się zorganizować ślub i wesele jak w dawnym Księstwie Łowickim? Pokażemy Państwu, że się da! Majestatyczne konie zaprzęgnięte w bryczkę, wielobarwność łowickich pasiaków, złożony ceremoniał obrzędowy i mnogość weselnych przyśpiewek – tego wszystkiego będą Państwo mogli doświadczyć na tym wyjątkowym spotkaniu. Zaprezentujemy tradycyjne, łowickie wesele sprzed niemal stu lat, które odbyło się całkiem niedawno… Wykład poprowadzi Marianna Mońka ekspert w dziedzinie etnografii i historii regionu łęczyckiego.
20 czerwca 2024, godz. 18.00
Kobieca strona demona
Mamuny-dziwożony i inne dziwa z demonologii ludowej. Ile w nas jeszcze wiary w dawne gusła i zabobony? Czy na co dzień posługujemy się językiem, który odsyła w zamierzchłą przeszłość? Jak widzieli demony nasi przodkowie? Co czarownica mogła zrobić krowie, a co człowiekowi?
Spotkanie poprowadzi Nena Stańczuk.
16 maj 2024, godz. 18.00
Chłopy i gołe baby, czyli słów kilka o sztuce górnego paleolitu w Europie
Czy zastanawialiście się kiedyś jak w starszej epoce kamienia postrzegano ludzkie ciało? Dlaczego tak niewiele znamy przedstawień ludzi w sztuce paleolitu? A jeśli już są, dlaczego człowiek przedstawiany jest bez ubrań? Czemu na Ziemiach Polskich nie mamy tego typu znalezisk na miarę monumentalnego malarstwa jaskiniowego?
Spotkanie poprowadzi Beata Sobko, archeolog specjalizująca się w starszej i środkowej epoce kamienia.
18 kwietnia 2024, godz. 18.00
Grzyby w kulturze polskiej
Na dawnej wsi polskiej grzyby odgrywały niezwykle znaczącą rolę. Były dobrze rozpoznawane i powszechnie spożywane. Wykorzystywano je w gospodarstwie i w lecznictwie ludowym. Wierzono, że mają związek z siłą nieczystą, z zaświatami i magią. Samo grzybobranie było osobliwym obrzędem, połączonym z wieloma z reguły irracjonalnymi nakazami i zakazami. O grzybach w kulturze polskiej opowie dr Tomasz Romanowicz.
21 marca 2024, godz. 18.00
Pan Niteczka - jak animować lalkę filmową?
Odkryjemy razem materialny wymiar tworzenia filmów z wykorzystaniem lalek filmowych, w oparciu o unikatowe eksponaty zgromadzone w Dziale Widowisk Lalkowych. Przewodnicząc wędrówce po kuluarach filmowej magii, odkryjemy tajniki kreacji lalki-obiektu filmowego i jej roli w scenariuszu filmowym. Podążając śladami genialnych reżyserów, takich jak Zenon Wasilewski czy Halina Bilińska, przenikniemy w świat ich niezwykłych dzieł powstałych w latach 1945-1970 w kultowym Studio Małych Form Filmowych Se-Ma-For w Łodzi. Nie zabraknie również eksploracji projektu "Studia animacji filmowej w Gottwaldovie i Łodzi", który rzuci nowe światło na historię i rozwój sztuki filmowej. Przyłącz się do naszej podróży przez historię kina lalkowego i odkryj niezwykłe sekrety jego tworzenia!
Wydarzenie prowadzone we współpracy z Grupą Badawczą Polska Animacja. Spotkanie poprowadzi Agata Hofelmajer-Roś.
15 lutego 2024, godz. 18.00
Hitlerowskie Ostmuzeum
Dla miłośników nieoczywistej historii Łodzi, pragniemy przybliżyć kontrowersyjny i przez to zapomniany epizod łódzkiego muzealnictwa w okresie okupacji niemieckiej, czyli lansowany w 1940 r. przez dr Waltera Frenzla projekt Muzeum Wschodu. Niemiecki naukowiec, dyrektor powstałego na początku marca 1940 r. okupacyjnego Muzeum Etnograficzno – Prehistoryczno – Ludoznawczego, planował stworzenie na bazie miejscowych zbiorów muzealnych formy propagandowej instytucji. Stworzenie nowego muzeum wiązało się w oczywisty sposób z selekcją przejętego zasobu zgodnie z rasistowskim i nacjonalistycznym kluczem. Dla współczesnego Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi jest to dziedzictwo kłopotliwe, ze względu a obecność w jego zbiorach eksponatów posiadających balast okupacyjnej przeszłości. Postaramy się więc przedstawić propozycje analizy tego trudnego dziedzictwa, a co za tym idzie, przedstawienia próby ideologicznej manipulacji dobrami kultury w warunkach totalitarnego państwa.
Spotkanie poprowadzi dr Tomasz Romanowicz.
18 stycznia 2024, godz. 18.00
Dary grobowe czy zabiegi magiczne?
Wampiry, czarownice czy zwykli zmarli? Rytuały w pradziejach przez pryzmat cmentarzysk oraz grobów. Słowo rytuał pochodzi od łacińskiego ritualis / ritus 'obrządek; zwyczaj'. Są to zespoły specyficznych dla danej kultury czy społeczności symbolicznych sekwencji sformalizowanych czynów, zachowań i wypowiedzi, które są wykonywane w celu osiągnięcia pożądanego skutku, który może często był oderwany od pozornie oczywistego celu funkcjonalnego.
Z rytuałami czy obrzędami często wiążą się z takimi zjawiska jak sacrum czy tabu. Czy konsekwentne rejestrowane zachowania pogrzebowe z pradziejów w postaci specyficznych darów grobowych świadczą o zabiegach magicznych? Czy wyjątkowe pochówki mogą być grobami czarownic lub wampirów? Co decydowało o takich zachowanich? Błędem jest twierdzić, że mogą być one związane wyłącznie z ówczesnymi religiami.
Spotkanie poprowadzi dr Dominik Kacper Płaza.